RKD STUDIES

Annemieke Hoogenboom

In het Deutsches Historisches Museum in Berlijn, op de afdeling die het culturele leven na het einde van de Napoleontische oorlogen als onderwerp heeft, hangt een schilderij van de Dordtse schilder George Adam Schmidt (1791-1844), getiteld Der Geschichtsunterricht. We zien daarop een familie die prenten bekijkt, waaronder een portret van keizer Nero en een van staatskanselier Metternich. Volgens het museum verwijst het portret van Nero naar Napoleon die de Europese vrede in gevaar gebracht had. Het portret van Metternich ligt bovenop dat van Nero, omdat, zo luidt de toelichting, Metternich na de val van Napoleon als voorzitter van het Congres van Wenen een belangrijke rol had gehad in de herinrichting van Europa en in de totstandkoming van de Duitse Bond. Nu dringt zich de vraag op waarom een Dordtse kunstenaar een schilderij zou maken over het ontstaan van de Duitse natiestaat. De enige bekende relatie tussen Schmidt en Duitsland loopt via zijn vader, die in de buurt van Mannheim geboren was en in 1789 naar Dordrecht was gekomen. Het is niet volkomen ondenkbaar dat dit schilderij uit die verbinding is voortgekomen, maar enige houvast voor die mogelijkheid is er verder niet.

Toen het betreffende schilderij in 1984 door het museum werd aangekocht, stond het nog op naam van Gustav Adolf Schmidt, een Duitse kunstenaar die in Rome woonde. Die toeschrijving is inmiddels op grond van het afgebeelde kostuum verlaten. Het schilderij wordt gedateerd rond 1820 toen Gustav Adolf nog maar 13 jaar oud was.¹ Maar kennelijk is het niet gemakkelijk vast te stellen of dit schilderij door een Duitse dan wel door een Nederlandse G.A. Schmidt gemaakt is. En kennelijk maakt het ook niet uit welke nationaliteit de auteur heeft, zelfs niet als het schilderij bedoeld is als illustratie van de geschiedenis van de Duitse natie.

Omslag afbeelding
George Adam Schmidt
Twee vrouwen, een man en een kind bij een tafel met prenten
Berlijn (stad, Duitsland), Deutsches Historisches Museum, inv./cat.nr. 1986 / 8